Markery nowotworowe są substancjami, produkowanymi przez komórki nowotworowe, a także te zdrowe w reakcji układu odpornościowego na stężenie komórek zmienionych. Markery nowotworowe nie stanowią wyłącznego kryterium w rozpoznawaniu lub wykluczaniu chorób nowotworowych. Ponadto niektóre markery są charakterystyczne dla kilu różnych nowotworów.
Lista markerów nowotworowych jest długa, najczęściej stężenie sprawdzane jest w przypadku następujących markerów:
- CA 125 rak jajnika,
- PSA rak gruczołu krokowego (prostaty),
- CA 15-3 rak piersi,
- CEA rak jelita grubego,
- Kalcytonina rak tarczycy,
- CA 19-9 rak trzustki.
Wskazania do wykonania badań markerów nowotworowych
Główne powody, dla których lekarz zleca wykonanie badania to:
- podejrzenia choroby nowotworowej, uzupełnienie diagnostyki nowotworu,
- diagnostyka lokalizacji nowotworu,
- kontrola skuteczności leczenia,
- ocena stadium zaawansowania oraz zróżnicowania schorzenia,
- po zakończonym leczeniu, w celu rozpoznawania ewentualnej wznowy choroby nowotworowej lub jej przerzutów.
Jak się przygotować do badania markerów nowotworowych?
Badanie markerów nowotworowych powinno poprzedzić odpowiednie przygotowanie, gdyż istnieje wiele czynników, które mogłyby wpłynąć na wyniki badania. Ograniczenia do badania markerów nowotworowych:
- Pacjent nie powinien wykonywać badania podczas przeziębienia, grypy i podwyższonej temperatury ciała.
- Na 2-3 dni przed wykonaniem badania wyeliminować z diety kawę, herbatę oraz alkohol.
- Unikać sytuacji stresowych.
- W przypadku oznaczania PSA, czyli markerów raka prostaty zaleca się wstrzemięźliwość seksualną w okresie poprzedzającym badanie.
Wskazówki do pobrania próbki moczu dla badania markerów nowotworowych:
- Mocz powinien pochodzić z pierwszego wypróżnienia zaraz po obudzeniu z tzw. środkowego strumienia.
- Maksymalny czas między pobraniem próbki a oddaniem jej do laboratorium to 2 godziny.
Jak przebiega badanie markerów nowotworowych?
Badanie markerów nowotworowych prowadzone jest na podstawie krwi obwodowej lub moczu pacjenta.
Normy badania markerów nowotworowych
Uzależnione są od konkretnego rodzaju markerów nowotworowych.
