Ruszył Narodowy Spis Powszechny (NSP) Ludności i Mieszkań 2021. Przeprowadzany jest na terenie całego kraju, stanowiąc jedno z największych przedsięwzięć statystycznych zarówno w Polsce, jak i na świecie. Poprzednie tego typu wydarzenie miało miejsce w 2011 roku i organizowane było na podstawie ustawy z 4 marca 2010 roku. Spis dostarcza aktualnych i wiarygodnych informacji na temat struktury społeczeństwa, pozwalając tym samym na podjęcie działań ogólnopaństwowych w oparciu o zebrane dane. Artykuł powstał przy współpracy z portalem o badaniach społecznych tnsonline.pl.
Czym jest spis powszechny?
Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. opisuje ideę spisu. Narodowy Spis Powszechny ma na celu gromadzenie i analizę uzyskanych danych, włączając w to dane demograficzne, mieszkaniowe, społeczne i ekonomiczne.
Informacje zbierane są od osób fizycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Za organizację prac spisowych oraz opracowanie wyników odpowiada Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Odbywa się on regularnie w odstępach ok. 10 lat.
W jaki sposób jest przeprowadzany?
Proces uzyskiwania danych przeprowadza się z pomocą technologii informatycznych i komunikacyjnych. Szczególnie preferowaną formą jest wypełnienie spisu w postaci elektronicznej. Jest to tzw. samospis internetowy, dokonywany za pośrednictwem formularza dostępnego na witrynie internetowej GUS spis.gov.pl.
Osoby, które z powodu utrudnień, np. zaawansowanego wieku, stanu zdrowia czy niepełnosprawności, nie mogą wypełnić formularza samodzielnie, zostaną spisane za pomocą jednej z dwóch pozostałych metod:
- wywiadu bezpośredniego (prowadzony przez rachmistrza spisowego z wykorzystaniem urządzenia mobilnego wyposażonego w dedykowane oprogramowanie);
- wywiadu telefonicznego (prowadzony przez rachmistrza spisowego wyposażonego w komputer lub urządzenie mobilne z dedykowanym oprogramowaniem).
Czy udział w NSP jest obowiązkowy?
Tak. Wypełnienie formularza za pomocą jednego z wyżej wymienionych sposobów jest obowiązkowe, również dla osób na emigracji. Jednak można znaleźć w nim pytania, które nie wymagają podania sprecyzowanej odpowiedzi. Możliwość zaznaczenia opcji „Nie chcę odpowiadać na to pytanie” pojawia się w pytaniach o wyznanie, stan zdrowia czy mniejszość narodową. Są to jedyne pytania, niewymagające odpowiedzi respondenta.
Osoby, które przekazują swoje dane w ramach NSP, są zobowiązane do udzielania odpowiedzi zgodnych z prawdą. Za podanie informacji mijających się ze stanem faktycznym grozi kara grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat 2. Kwota kary pieniężnej może wynieść nawet do 5 tys. zł.
Jakie pytania znajdują się w spisie powszechnym?
Poniżej prezentujemy kilka z kilkudziesięciu pytań, które można znaleźć na liście pytań w edycji 2021:
- Jaki jest Pana/Pani kraj obywatelstwa?
- Jaki jest Pana/Pani stan cywilny?
- Do jakiego wyznania religijnego Pan/Pani należy?
- Czy posiada Pan/Pani aktualne orzeczenie o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności, niezdolności do pracy lub inwalidztwie?
Spis powszechny nie jest nowym zjawiskiem. Znane są one od lat, zarówno na terenie Polski, jak i Europy. Poprzedni spis w naszym kraju odbył się 10 lat temu. W tym czasie nastąpił szereg zmian w strukturze społeczeństwa. Zebrane na nowo informacje posłużą kreowaniu polityki społecznej i gospodarczej oraz dadzą wgląd w aktualną sytuację w konkretnych regionach.